Làng cổ đường lâm là một hệ thống bao gồm các làng cổ : Làng Mông Phụ, Đông Sàng, Cam Thịnh, Đoài Giáp và Cam Lâm…
Từ đầu đường vào, làng 2 bên được bao bọc bởi những cánh đồng lúa, các hàng cây xanh bên đường, một vài di tích cổ. Làng Đường Lâm chào đón du khách với cánh cổng chào Mông Phụ , đó là một trong những nét đặc trưng của văn hóa làng quê Bắc bộ.
Đường vào làng cổ.
Bước vào làng cổ chúng ta như bước vào không gian xưa cũ của nước vệt xưa. Với hình ảnh, cây đa, hồ nước. Những ngôi nhà cổ, lợp ngói, xây bằng đá ong đã phủ lên mình một lớp rêu phong của thời gian. Kết hợp với đó là phảng phất không gian, kiến trúc hiện đại. Đã hình thành lên một không gian văn hóa, đa tầng, đa kiểu.Cổng làng Mông Phụ.
Đường Lâm bao gồm một hệ thống các chùa chiền, đền điện, di tích như: Đền phủ, chùa mía, chùa mông phụ, đền thờ Phùng Hưng, lăng Ngô Quyền, văn mếu….Một góc nhà cổ.
Đường lâm còn nổi tiếng với những đặc sản như chè lam, bánh tẻ, bánh gai, tương bần… Đường Lâm hấp dẫn khách du lịch còn bởi tinh thần hiếu khách, thân thiện của dân cư nơi đây. Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn có một số hiện tượng mà các địa điểm du lịch khác cũng gặp phải như hiện tượng thu phí gửi xe một cách vô lý…Để có thể thăm quan trọn vẹn làng cổ các bạn có thể đi bộ tham quan, hoặc thuê xe đạp với khá giá rẻ phù hợp với túi tiền của mọi du khách. Nếu bạn biết thương lượng chỉ với khoàn 20 – 50 nghìn đồng là có thể thuê được một chiếc xe đạp du lịch, để có thể thoải mái ngắm dạo làng.
Những ngôi nhả cổ đường lâm thu hút khá đông các khách tham quan.
Là một làng cổ truyền thống được công nhận danh hiệu, Đường lâm ngày nay phải đối phó với nhiều thách thức trong thời kì Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa, sự xâm nhập văn hóa ngoại lai, đô thị. Nhiều người dân ở đây đã có lúc muốn xin trả danh hiệu di sản, do những bất cập còn tồn đọng mà Ban quản lý di tích và chính quyền địa phương đã chậm trễ trong khâu giải quyết.Nếu bạn đang có thời gian, và muốn tận hưởng một kì nghỉ ý nghĩa hoặc bạn là sinh viên đang cần tư liệu nghiên cứu một đề tài khoa học. Thì Đường Lâm là một nơi lý tưởng để bạn đến tham quan và khám phá.
Văn Đồng.